مقدمه:
تقريبا هيچ کس در اين مورد شکی ندارد که اختراع چرخ، سبب اختراع بسياری از وسايل ديگر شد. اين وسيله ساده با نيروی عظيم خود به بشر اين امکان را داد تا به آرزوهای ديرينه خود مبنی بر دستيابی به درجه ای فراتر از جابجايي و تحرک ساده، برسد.
با اين حال زمان دقيق اين اکتشاف در تاريخ در دسترس نيست، ولی اين احتمال وجود دارد که طرح و ايده اين اختراع از غلتک هايي که برای تکان دادن اجسام سنگين و غير قابل حرکت استفاده می شده است، گرفته شده باشد. و درست از همين جاست که داستان اتومبيل و خودرو آغاز می شود.
کار حمل و نقل، چه کالا و چه مسافر، از زمانی که کالسکه ها و ارابه ها مهندسی پيشرفته را به کار گرفتند، رو به آسانی گرويد و پيگيريهای بدون وقفه و پيشرفت های تکنولوژی سبب شد تا افرادی همچون کارل بنز (Karl Benz)، گوتليب دايملر (Gottlieb Daimler) و ويلهلم می باخ (Wilhelm Maybach) طرح ريزی اختراعی را که خبر رسان آغاز عصر خودرو بود، انجام دهند. عصری که تماما چهره ای پر جنب و جوش و فعال داشت و هنگامی که قدرت حرکت و ابزارآلات ماشينی نيز باهم آميخته شدند، کم کم تبديل به تفريحی خوب و لذت بخش شد.
امروزه، ابتکار و ذهن خلاق آن پيشگامان و مخترعان، سنتی ديرينه را برای ما باقی گذاشته است. سنتی که خودرو سازان متعهد به حفظ و نگهداری آن هستند:
تضمين اين نکته که آنها می توانند جابجايي و حرکت ما را با ساختن ماشين هايي که هميشه قسمتی از انقلاب چرخ هستند، تامين کنند.
در ابتدا به بررسي تاريخچه خودرو در ايران مي پردازيم: اولين اتومبيل ايران در سال ۱۹۰۰ ميلادي توسط مظفرالدين شاه به كشور وارد شد كه برخلاف خودروهاي امروزي سوخت آن نفت بود. در ابتدا به علت نبود راه هاي مناسب و سوخت (كه از روسيه وارد مي شد) استقبال چنداني از اين وسيله نشد ولي با گذشت زمان ورود خودرو به كشور سرعت بيشتري يافت، به طوري كه در سال ۱۳۰۵ تعداد اتومبيل هاي ايران به ۶۰۸ دستگاه رسيده بودكه در بين آنها ۳۶ دستگاه مربوط به سفارتخانه ها بودند.
اولين تصادف معروف ايران نيز در همين سال به وقوع پيوست و موضوع آن از اين قرار بود كه هنگامي كه درويش خان نوازنده معروف تار سوار بر يك درشكه كرايه اي بود در اثر تصادف با يك اتومبيل جان سپرد. اين حادثه مقدمه اي براي ايجاد قانون مجازات رانندگان متخلف شد. پس از اين واقعه اتومبيل وزير پست و تلگراف وقت كه به شمال رفته بود با يك گاري تصادف كرد و از حركت باز ماند. پس از اين دو حادثه كميسيوني در تهران براي بررسي راه هاي جلوگيري از تصادفات اتومبيل تشكيل شد. اين كميسيون دستور به كارگيري مامورين راهنمايي و رانندگي را در تهران و شميران صادر كرد و نيز دستور داده شد كه تنها پس از معاينه اتومبيل به صاحبان آنها تصديق داده شود.
ايران خودرو:
شرکت ايران خودرو ( سهامي عام ) در سال 1341 با هدف تأسيس و اداره ي کارخانجات به منظور توليد و تهيه ي انواع خودرو ، قطعات مربوط به آنها ، فروش و صدور محصولات و ... توسط آقايان حاج علي اکبر خيامي ، محمود خيامي ،احمد خيامي ، خانم مرضيه خيامي و خانم زهرا سيدي رشتي در خيابان اکباتان تهران تأسيس شد .
و اينک با گذشت بيش از 35 سال از زمان تأسيس آن همچنان در زمينه ي طراحي و توليد خودروهاي سواري ، اتوبوس و ميني بوس به عنوان بزرگترين توليد کننده ي خودرو در کشور ، در راستاي تأمين نياز هاي جامعه ، ورود به بازارهاي جهاني ، تعميق ساخت داخل کردن قطعات و در نهايت تحقق اهداف عاليه ي نظام جمهوري اسلامي ايران به فعاليت خود ادامه مي دهد .
شرکت ايران خودرو بزرگترين شرکت خودرو سازي کشور مي باشد که به طور متوسط 65 تا 70 درصد توليد خودرو داخل کشور را به طور دائم به خود اختصاص داده است . سرمايه ي شرکت ايران خودرو در پايان سال مالي 1381 ،2,404,687,500,000 ريال (تقسيم شده به 2,404,687,500 سهم 1000 ريالي ) بوده است . شرکت ايران خودرو با توليد 111111 دستگاه خودرو سواري و وانت در سال 1376 رکورد توليد سي ساله ي خود را شکست و علاوه بر آن موفق شد به ميزان قابل توجهي کميت و کيفيت محصولات خود را افزايش دهد.
همچنين در راستاي نظام استاندارد ايزو 9000 ، موفق به دريافت گواهينامه ي ايزو 9001 از مؤسسه ي RWTUV آلمان شد .
سال شمار توليد انواع سواري :
1346) سواري پيکان در مدلهاي دو لوکس ، کار لوکس ، جوانان و تاکسي با حجم موتور 1600 و 1725 و 1800 سي سي .
1369) سواري پژو 405 در مدلهاي GL و GLX با حجم موتور 1580 سي سي
1374) سواري پژو 405 در دو مدل دنده اي و اتوماتيک با حجم موتور 2000 سي سي
1374) سواري پژو 205 مدل GR با حجم موتور 1360 سي سي
1376) سواري پژو RD با حجم موتور 1600 سي سي
1377) سواري استيشن پژو 405 با حجم موتور 2000 سي سي
1378) پارس با حجم موتور 1800 سي سي
1379) توليد آزمايشي سمند (پروژهX7 ) با حجم موتور 1800 سي سي و سيستم انژکتوري
1380) پژو 206 باحجم موتور 1400 سي سي
1380) افتتاح خط توليد سمند با حضور رياست محترم جمهور
سال شمار توليد انواع خودروهاي کار :
1342) اتوبوس مرسدس بنز مدل 302 ، مدلهاي ( برون شهري ، درون شهري ، فرمان چپ و شاسي ) ، اتوبوس بنز LP 608 ، اتوبوس بنز مدل OP
1344) ميني بوس کومر (ميني بوس ،وانت و آمبولانس )
1346) ميني بوس مرسدس بنز مدل 319 که بعد ها به مدل 309 تغيير يافت در مدلهاي : (استاندارد و سقف بلند )
1349) ميني بوس مرسدس بنز 409 آمبولانس
1350) ميني بوس بنز 309 (ميني بوس ، وانت و آمبولانس تک کابين و دو کابين )
1367) ميني بوس مرسدس بنز مدل 508 ( استاندارد و سقف بلند )
1368) اتوبوس شهري مدل O355
1369) ميني بوس بنز 508 کاروان ، ميني بوس بنز 409 ، ميني بوس بنز M30 ، ميني بوس بنز 508 کاروان ، ميني بوس بنز 409 ، ميني بوس بنز M30
1373) اتوبوس توريستي سقف بلند مدل 400 ، ميني بوس بنز O508 D
1374) اتوبوس سوپر C400 ، ميني بوس کاروان
1375) اتوبوس درون شهري S360
1376) اتوبوس دو طبقه ي نئوپلن ، اتوبوس فرودگاهي نئوپلن ، اتوبوس شهري لاينر نئوپلن ، اتوبوس توريستي سقف بلند مدل 400 توليد انبوه ، ميني بوس هيوندايي مدل E ، ميني بوس هيوندايي مدل M ( ميني بوس و نوع وانت ) ، اتوبوس شهري دو کابين ( طرح آينده )
1377) ميني بوس هيوندايي مدل کروز
ايران خودرو از سال 1373 و همزمان با تدوين و تصويب برنامه جامع 7 ساله خود ، واردمرحله نويني شد. شركت با تهيه برنامه هفت ساله خود ، گامي اساسي در جهت هدفمند كردن فعاليتهاي سازماني خود برداشت. در اين برنامه ريزي سعي شده بود تا فاكتورهايي نظير شرايط بازار و رضايت مشتري ، واقعيت هاي موجود محيط اقتصادي ، توقع مردم و رسالت ملي ، وضعيت رقباي جهاني و پيش بيني آينده آنها در روند حركتي موجود پويايي و انعطاف پذيري برنامه در نظر گرفته شود. دستيابي به دانش فني و امكانات طراحي و ساخت خودروهاي جديد ، گسترش و تعميق ساخت داخل ( خودكفايي ملي ) قطعات خودرو ، ورود به بازارهاي جهاني و دستيابي به تراز ارزي را مي توان از جمله اهم اهداف اين برنامه استراتژيك نام برد.
تحقق اين اهداف در گرو برنامه ريزي و اجراي صدها طرح و پروژه كوچك و بزرگ به منظور اصلح خطوط توليد ، بازسازي و نوسازي ماشين آلات و تجهيزات ، افزايش ظرفيت توليد و تنوع بخشيدن به محصولات بوده است ، كه اغلب اين طرح ها طي سالهاي اخير به بهره برداري رسيده اند.ازجمله مهمترين اين پروژه هاعبارتند از:
· اصلاح و بازسازي تجهيزات سالن پرس موجود و احداث سالن توليد وايجاد خطوط پرس جديد
· اصلاح، نوسازي و توسعه ظرفيت خط رنگ
· نوسازي و ايجاد خطوط مونتاژ انواع بدنه سواري
· اصلاح، نوسازي و توسعه ظرفيت توليد خطوط مونتاژ نهائي سواري
· افزايش ظرفيت خطوط ريخته گري و ماشينكاري چدن
· احداث سالن و ايجاد خطوط ريخته گري و ماشينكاري قطعات آلومينيومي موتور پژو 405 و ايجاد خطوط مونتاژ قطعات منفصله
· ايجاد مراكز تحقيق ،توسعه و طراحي خودرو و مجموعه هاي آن از جمله موتور
· اصلاح و تكميل امكانات پشتيباني شامل تجهيز سخت افزارهاي كامپيوتري و ايجاد شبكه جامع مكانيزه اطلاعات .
ايران خودرو با تكيه بر تجارب گرانقدر سال هاي اخير با بهره گيري از نتايج و دستاوردهاي برنامه جامع 7 ساله خود دست اندركار تدوين برنامه جامع 10 ساله است كه جهاني شدن را هدف گرفته است. اين برنامه بر 4 مقوله رشد ، راهبري صنعت كشور ، بازار سازي و بازاريابي و مشاركت بين المللي مبتني مي باشد. دورنماي مطلوب ايران خودرو در اين برنامه استراتژيك آن است كه به بزرگترين و موفق ترين شركت ايران با قابليت هاي رقابتي كلاس جهاني تبديل شود با توجه به تجارب و نتايج حاصله از اولين برنامه جامع 7 ساله شركت ( 80-1374 ) شركت ايران خودرو اين بار به شيوه اي نو و با جلب مشاركت لايه هاي بيشتري از مديران و كارشناسان خود در حال تدوين اهداف و برنامه جامع خود براي دهه آينده است.
در اين برنامه استراتژيك كه راهنماي همه تصميمات و اقدامات گروه ايران خودرو خواهد بود ، شاخص ها و عوامل زير به عنوان سرلوحه همه تلاش ها و مركز ثقل همه فعاليت ها انتخاب شده اند :
· كيفيت در مديريت و اشاعه فرهنگ رقابتي
· كيفيت در محصول و خدمات
· بهبود مستمر در فرآيندها با تاكيد بر فرآيند خودروساز شدن
· كسب حداكثر كيفيت با حداقل هزينه
ايران خودرو انتظار دارد در چارچوب اين برنامه كه از ابتداي سال 1381 انسجام بخش فعاليتها و راهنماي سياست گذاري ها و تصميم گيري ها خواهد بود ، بتواند در سالهاي مياني دهه آينده به قابليت هاي لازم براي تبديل شدن به يك شركت تراز جهاني دست يابد و از اين طريق برسرافرازي ها ، افتخارات و اعتبارات جمهوري اسلامي ايران در عرصه هاي صنعت و اقتصاد بيافزايد.