چكيده

قاچاق به دلیل ماهیت پنهان خود در آمارهای رسمی کشور ثبت نمی شود و بر این اساس وجود آن موجب پنهان ماندن بخشی از عملکرد اقتصاد کشور خواهد شد. وجود صرفه اقتصادی برای ادامه روند قاچاق باعث می‌گردد تا این پدیده شوم در کشور ریشه دواند. هدفمندکردن یارانه به طور مستقیم و غیر مستقیم بر قاچاق کالا و ارز تأثیر خواهد داشت که این تأثیرات می‌تواند جنبه مثبت یا منفی داشته باشد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر میزان قاچاق کالا در روستاهای شهر اروميه می‌باشد و بر این اساس می‌خواهد به دو پرسش اساسی1- هدفمندسازی یارانه‌ها چه تأثیری بر قاچاق کالا در روستاهای شهر اروميه داشته است ؟ 2- هدفمندسازی یارانه‌ها از چه طریق بر میزان قاچاق کالا در روستاهای شهر اروميه تأثیر داشته است؟ پاسخ دهد. در این پژوهش به منظور تحلیل اثرات هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق کالا از مدل SWOT استفاده نموده و به بررسی نقاط ضعف و قوت موضوع پرداخته شده است. در ادامه کار فرض اصلی بر این نهاده شده که هدفمندسازی یارانه‌ها انگیزه اقتصادی قاچاق کالا در روستاهای شهر اروميه را از بین خواهد برد. به همین منظور برای جمع‌آوری اطلاعات ضمن استفاده از نظر صاحب‌نظران مرتبط و آشنا با این موضوع نظرات 400 نفر از ساکنان اروميه نیز از طریق پرسشنامه جمع‌آوری و اطلاعات به دست آمده به کمک نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل شده و در نهایت به ارائه پیشنهاد‌ها و راهکارهای اساسی در زمینه حل مسئله قاچاق کالا در منطقه مورد مطالعه پرداخته خواهد شد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

فصل اول: مقدمه و کلیات

1-1- مقدمه. 2

2-1 - طرح و بیان مسئله تحقیق.. 3

3- 1- سؤالات تحقیق.. 6

4 -1- فرضیات تحقیق.. 6

6-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 7

7 -1- سابقه تحقیق.. 8

1-7- 1- مطالعات خارجی.. 8

1-7-2 – مطالعات داخلی.. 9

8 -1- محدوده موضوعی، زمانی و مکانی تحقیق.. 15

9-1- موانع و محدودیتهای تحقیق.. 15

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

پیش‌درآمد. 17

1-2- تعاریف و مفاهیم. 18

1-1-2- یارانه. 18

2-1-2- انواع یارانه. 21

3-1-2- پیامدهای پرداخت یارانه‌ها 22

4-1-2- ضرورت هدفمند کردن یارانه‌ها و مزایای آن.. 23

5-1-2- هدف از پرداخت یارانه‌ها 24

6-1-2- اهداف دولت‌ها از پرداخت یارانه. 24

2-2- قاچاق كالا. 25

3-2- انواع قاچاق كالا. 25

4-2- عوامل تأثيرپذير و تأثیرگذار بر قاچاق كالا. 25

4-1-2-قاچاق اموال موضوع درآمد دولت... 28

4-1-1-2- انواع کالای موضوع عایدات دولت... 29

4-2-2-قاچاق اموال ممنوع‌الورود. 29

4-3-2-قاچاق اموال ممنوع الصدور 30

4-4-2-قاچاق کالای انحصاری.. 30

4-5-2-اعمال در حکم قاچاق کالا. 31

5-2-عوامل مؤثر بر قاچاق کالا. 31

5-1-2-عوامل ساختاری مؤثر بر قاچاق کالا. 31

5-2-2-عوامل رفتاری مؤثر بر قاچاق کالا. 32

5-3-2-عوامل زمینه‌ای مؤثر بر قاچاق کالا. 32

5-4-2- سایر عوامل مؤثر بر قاچاق کالا. 33

5-4-1-2 ملوانان و کارگران و ایرانیان شاغل در خارج از کشور 33

5-4-2-2- پیله‌وری.. 34

5-4-3- 2- وضعیت اقتصادی و تجاری کشورهای همسایه. 34

5-4-4-2 -تقابل ملت با دولت... 35

5-4-5-2- سنت و قانون‌گریزی.. 36

5-4-6-2- تحریم اقتصادی (بایکوت) 36

5-4-7-2- رابطه. 37

5-4-8-2-  فساد اداری.. 37

5-4-9-2- رانت‌خواران.. 37

5-4-10-2- فقدان آموزش و تخصص.... 38

5-4-12- 2- سرعت عمل در امر ارتكاب قاچاق.. 39

6-2- اثرات منفي قاچاق بر اقتصاد كشور 39

6-1-2-  آثار قاچاق بر اقتصاد و سیاست‌های اجرايي دولت... 40

6-3-2- آثار منفي قاچاق كالا بر درآمدهاي عمومي دولت... 42

6-4- 2- آثار منفي قاچاق كالا بر سلامت جامعه و مصرف‌کنندگان.. 42

7-2-  راه‌های مبارزه با قاچاق.. 43

7-1-2-  مبارزه فيزيكي.. 43

7-2-2- ايجاد اشتغال.. 44

7-3-2-  كيفيت و رقابت... 44

7-4-2-  تقليل سود بازرگاني.. 44

7-5-2-  اجازه ورود كالاي لوكس و لوازم بهداشتي و مواد خوراكي.. 45

7-6-2-  كاهش تشريفات و مقررات.. 45

7-7-2-  شناسايي رانت‌خواران و عوامل نفوذي در مراجع رسمي و قاچاقچيان عمده 46

7-8-2-  تبليغات.. 47

7-9-2- ساير. 48

8-2-  سیاست‌های دولت و دستگاه‌های متولي مبارزه با قاچاق كالا. 48

8-1-2-  سیاست‌های حمایتی  دولت در مورد واردات.. 48

8-2- 2- كنترل و دخالت دولت در امر صادرات و واردات.. 48

8-3-2-  كنترل نرخ صادرات و واردات كالا. 49

8-4-2-  اختلال سياست تجاري و مالي دولت... 49

8-5-2-  بوروكراسي اداري.. 50

8-6-2- سیاست ارزی و اقتصادی.. 50

8-7-2-  ناهماهنگی ارگان‌های مسئول مبارزه با قاچاق.. 51

8-8-2-  عدم تجهیز نیروی انتظامی.. 54

8-9-2-کم ارزیابی نمودن کالا. 55

9-2-  تعریف مرز 55

9-1-2 مناطق مرزی ایران (قبل و بعد از انقلاب اسلامی) 57

9-2-2- خصوصیات و ویژگی‌های مناطق مرز جمهوری اسلامی ایران.. 58

9-3-2- مسائل و مشکلات مناطق مرزی ایران.. 59

9-4-2- راه‌حل‌ها و طرح‌های ارائه شده 60

9-5-2- دست آوردن‌ها، نتایج و آثار طرح‌های ارائه شده 60

9-6-2-  نقاط قوت (امکانات و قابلیت) 61

9-7- 2- نقاط ضعف (تنگناها و محدودیت‌ها) 62

فصل سوم:مواد و روشها

مقدمه.................................................................................................................................................................................................68

نگاهی گذرا به استان آذربایجان غربی..........................................................................................................................................68

جمعیت و پراکندگی آن در استان.................................................................................................................................................69

آب و هوا..............................................................................................................................................................................................70

ویژگی های جغرافیایی و محیطی منطقه.....................................................................................................................................71

رطوبت نسبی هوا...............................................................................................................................................................................72

بارندگی................................................................................................................................................................................................74

ویژگی های جمعیتی منطقه...........................................................................................................................................................75

ساختار سنی و جنسی جمعیت......................................................................................................................................................77

نسبت عمده ی گروه های سِنی.....................................................................................................................................................78

وضعیت سواد و آموزش....................................................................................................................................................................80

مطالعات اجتماعی شهر....................................................................................................................................................................81

ویژگی های اقتصادی منطقه..........................................................................................................................................................83

باغداری................................................................................................................................................................................................83

اشتغال و بیکاری ..............................................................................................................................................................................84

زمین های فعالیت اشتغال...............................................................................................................................................................85

فصل چهارم:یافته  های تحقیق

پیش‌درآمد. 87

1-4- یافته­های توصیفی تحقیق.. 91

1-1-4- ویژگی‌های مربوط به جنس افراد. 91

2-1-4- ویژگی‌های مربوط به سن افراد. 92

3-1-4- ویژگی‌های مربوط به سطح تحصیلات افراد. 93

4-1-4- نتایج تحلیل SOWT.. 97

2-4- یافته­های تحلیلی.. 100

2-4- آزمون فرضیات.. 100

1-2-4- آزمون فرضیه اول.. 100

1-2-4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق کشف مهمات.. 101

2-2-4- 2-2-4-  تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق آرد. 101

3- 2- 4 -  تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق سوخت... 102

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق سیگار 102

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق دارو 103

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق مشروب.. 103

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق احشام. 104

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق چای.. 104

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق قطعات خودرو 104

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق لوازم بهداشتی و آرایشی.. 105

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق البسه و تناکورا 105

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق سایر کالاهای قاچاق.. 106

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق ماهواره 106

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق بی سیم غیر مجاز 107

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق عابر غیر مجاز 107

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق مواد مخدر 108

4- 2- 4- تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق توقیف خودروهای حامل بار 108

2-3-4- آزمون فرضیه دوم. 109

فصل پنجم:جمع بندي، نتيجه گيري و پيشنهادات

1 - 5 – جمع بندي.. 112

2- 5 – نتيجه­گيري.. 113

3- 5 - پيشنهادات.. 115

منابع. 116

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                  صفحه

جدول شماره (1-3) : دهستان‌های شهر اروميه. 69

جدول شماره (2-3) : مشخصات و تقسیمات سیاسی شهرستان ارومیه به تفکیک تعداد بخش و دهستان 1390. 73

جدول شماره (3-3) : میانگین ماهانه حداقل رطوبت نسبی بر حسب درصد. 74

جدول شماره ( 4-3) : میانگین ماهانه حداکثر رطوبت نسبی بر حسب درصد....................................................................................75

جدول (5-3) : میانگین ماهانه بارش بر حسب میلی متر. 76

جدول شماره (6-3) : تغییرات جمعیت شهرستان ارومیه به تفکیک نقاط شهری و روستایی 1345-1390. 78

جدول شماره (7-3) : نسبت سنی و جنسی در شهرستان ارومیه 1390. 80

جدول شماره (8-3) : گروه های عمده سنی در شهرستان ارومیه 1390. 81

جدول شماره (9-3) : جمعیت باسواد و بی سواد 6 ساله ارومیه به تفکیک نقاط شهری و روستایی 1390 83

جدول شماره (10-3) : نرخ رشد جمعیت شهر از سال 1335 تا 1390. 85

جدول شماره (11-3) : سطح زیر کشت، تولید و عملکرد برخی محصولات باغی استان در سال 1390. 86

جدول شماره (12-3) : سهم اشتغال در هریک از بخشهای عمده اقتصادی در ارومیه. 88

جدول شماره (13-3) : درصد شاغلین شهر ارومیه در بخشهای مختلف سال 1390. 89

جدول(14-3) توزیع نسبی جمعیت 10 ساله و بیشتر بر حسب جنس در نقاط شهری استان 1390.... 89

جدول(15-3) توزیع نسبی جمعیت 10 ساله و بیشتر بر حسب جنس و فعالیت 1390 (درصد) 89

 جدول شماره (1-4) داده های آماری مربوط به جنس.... 89

جدول (2-4): دادهای مربوط به سن افراد. 92

جدول (3-4): داده‌های آماری مربوط به تحصیلات افراد. 93

جدول (4-4): داده‌های آماری مربوط به شغل افراد. 94

جدول (5-4) کشفیات آمار قاچاق کالا شهر اروميه سال 85 - 1388. 95

جدول (6-4) کشفیات آمار قاچاق کالا شهر اروميه سال 89 – 1392. 96

جدول (7-4): ماتریس نقاط ضعف، نقاط قوت، تهدیدات و فرصت‌های هدفمندسازی یارانه‌ها بر قاچاق کالا در شهر اروميه............................................................................................................98

 جدول شماره (8-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق کشف مهمات. 101

جدول شماره (9-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق آرد. 101

جدول شماره (10-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق سوخت. 102

جدول شماره (11-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق سیگار. 102

جدول شماره (12-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق دارو. 103

جدول شماره (13-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق مشروب. 103

جدول شماره (14-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق احشام. 104

جدول شماره (15-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق چای. 104

جدول شماره (16-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق قطعات خودرو. 105

جدول شماره (17-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق لوازم بهداشتی و آرایشی. 105

جدول شماره (18-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق البسه و تناکورا. 106

جدول شماره (19-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق سایر کالاهای قاچاق.. 106

جدول شماره (20-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق ماهواره. 106

جدول شماره (21-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق بی سیم غیر مجاز. 107

جدول شماره (22-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق عابر غیر مجاز 107

جدول شماره (23-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق مواد مخدر. 108

جدول شماره (24-4): نتایج آزمون t  دو نمونه ای  تأثیر هدفمندسازی یارانه­ها بر قاچاق توقیف خودروهای حامل بار. 108

جدول (25-4). شاخص­های اقتصادی قاچاق کالا

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                     صفحه

نمودار(1-3): میانگین ماهیانه حداقل رطوبت نسبی برحسب درصد. 74

نمودار(2-3): میانگین ماهیانه حداکثر رطوبت نسبی برحسب درصد. 75

نمودار(3-3): میانگین ماهیانه بارش بر حسب میلی متر. 76

نمودار(4-3): تغییرات جمعیت شهرستان ارومیه به تفکیک نقاط شهری و روستایی طی سالهای 1390-1345  79

نمودار(5-3): درصد جمعیت در گروه های عمده سنی به تفکیک جنس در شهرستان ارومیه1390  81

نمودار(6-3): تعداد جمعیت در گروه های عمده سِنی به تفکیک جنس 1390. 82

نمودار(7-3): جمعیت باسواد و بیسواد شهرستان ارومیه1390. 83

نمودار(8-3): روند تحولات جمعیتی شهر ارومیه. 85

نمودار(9-3): تغییرات درصد اشتغال در هر یک از بخشهای اقتصادی شهرستان ارومیه 90-1375  88

نمودار(1-4): جنس افراد مورد مطالعه. 91

نمودار (2-4): سن افراد مورد مطالعه. 92

نمودار(3-4): تحصیلات افراد. 93

نمودار (4-4): شغل افراد. 94