مقاله انواع مواد پركننده دندان و نحوه قالب گيري آن و چگونگي انبار و نگهداشت مواد دنداني
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته دندانپزشکی (آموزش_و_پژوهش)
فهرست
مقدمه. 2
توليد و تهيه مواد دنداني.. 2
مواد مرسوم شستشو دهنده کانال ریشه دندان. 2
هیپوکلریت‌سدیم. 3
EDTA.. 3
RC-Prep. 3
کلرهگزیدین گلوکونات.. 4
قالبگيري در دندانپزشكي.. 4
تری های قالبگیری (Impression Tray) 4
انواع قالبگیری.. 5
مواد قالبگیری.. 6
سازه گچی تشخیصی.. 7
مواد قالبگیری الاستومری.. 8
آلژینات.. 9
هيدركس تريم لايت بادي & رگولار بادي.. 10
هيدروكس تريم پوتـي نرم. 10
رزین اینله دورالی.. 11
مواد مختلف پرکردن دندان. 12
آمالگام برای پر کردن دندان. 12
کامپوزیت برای پر کردن دندان. 13
سرامیک برای پر کردن دندان. 13
طلا برای پر کردن دندان. 14
مواد دیگر. 14
مواد پر کننده موقتی.. 14
انبار و نگهداشت مواد دنداني.. 15
مقدمه
تاریخچه استفاده از مواد دندانی به بیش از 2700 سال قبل باز می‌گردد و زمانی طلا برای ساخت اجزاء مصنوعی دندانی به‌کار رفته و طی قرن‌ها، توسعه و گسترش مواد دندانی با علم دندانپزشکی همراه بوده است. اگرچه اطلاعاتی درباره مواد دندانی از متون چینی در قرن هفتم میلادی در دست است، اما اولین کتاب دندانپزشکی اروپایی که موجود است در قرن شانزدهم و اولین کتاب امریکایى دراغازقرن نوزدهم نوشته شد. اگرچه شکل ابتدایی مواد دندانی از آغاز پیدایش هنر و علم دندانپزشکی وجود داشته است، اما توسعه و گسترش آن که در قرون اخیر با تکیه بر سایر علوم صورت پذیرفت، چشمگیر است. بسیاری از موادی که امروزه مصرف می‌شود به‌همراه تکنیک تهیه، به‌کارگیری و مصرف آنها در پایان یک دوره 60 ساله به جامعه دندانپزشکی معرفی شد. گسترش روز افزون کاربرد مواد دندانی سبب شد که در اوایل قرن نوزدهم طرح استاندارد کردن مواد دندانی مورد توجه قرار گیرد و دستورالعمل‌های استاندارد برای هر ماده تهیه شود.
توليد و تهيه مواد دنداني
موادي كه در دندانپزشكي استفاده مي‌شود بسته به انواع و مدل‌هاي متنوعي كه دارد در مواردي كه نسبت به آن استفاده مي‌شود داراي اشكال و تعداد متفاوتي هستند كه در اين تحقيق به بعضي از آنان اشاره مي‌شود.
مواد مرسوم شستشو دهنده کانال ریشه دندان
شستشوی کانال‌های دندان یکی از مهم ترین مراحل درمان ریشه است که در کنار استفاده از وسایل، دو رکن اصلی دبریدمان مناسب کانال ریشه را تشکیل می‌دهند. دبیردمان ابتدایی با وسایل انجام می‌شود و تجزیه و حل شیمیایی بافت‌های باقی‌مانده در اتاقک پالپ و کانال‌ها به کمک شستشو دهنده‌ها میسر می‌شود.
هیپوکلریت‌سدیم
هیپوکلریت‌سدیم شستشو دهنده قوی و ارزانی‌ست که توانایی بالایی در حل کردن بافت دارد. محلول‌های سفیدکننده خانگی مانند وایتکس حاوی هیپوکلریت سدیم 25/5 درصد هستند که با همین‌غلظت یا پس‌از رقیق‌شدن با آب استفاده می‌شوند. از معایب این ماده کشش سطحی بالا و ناتوانی در مرطوب کردن مناسب دیواره‌های عاجی‌ست؛ به‌طوریکه کانال‌های باریک خیلی کم شسته می‌شوند. عیب دیگر هیپوکلریت‌سدی
EDTA
EDTA یک عامل chelating است؛ که با یون کلسیم ساختار دندان (مخصوصا عاج) ترکیب شده و آن را از ساختار دندان جدا می‌کنند که منجر به نرم شدن عاج و حذف لایه سمیر می‌شود. اثر دمینرالیزه کننده این ماده نفوذ پذیری توبل‌های عاجی، کانال‌های فرعی و سوراخ
Prep
یکی از رایج‌ترین مواد شستشو دهنده و لغزنده ساز کانال است که خاصیت chelating کلسیم را داراست. این ماده خمیری شکل حاصل ترکیب EDTA و پراکسید اوره است. این ماده در آب حل نمی‌شود و اگر با هیپوکلریت‌سدیم ترکیب شود به دلیل واکنش هیپوکلریت‌سدیم و پراکسید اوره
کلرهگزیدین گلوکونات
کلرهگزیدین در غلظت 2/0 درصد
قالبگيري در دندانپزشكي
در بسیاری از درمان های دندانپزشکی، قالبگیری از محیط دهان و دندان امری ضروری است. قالبگیری در دندانپزشکی به منظور ایجاد یک مدل برای تشخیص شرایط دهان
تری های قالبگیری (Impression Tray)
تری های قالبگیری به منظور به دست آوردن یک تجسم مناسب و دقیق از ناحیه مورد نظر طراحی شده اند. نوع تری انتخاب شده برای یک یک روش به
انواع Trayهای قالبگیری از نظر شکل و عملكرد
از نظر شكل به سه نوع پوشش نیمی از قوس فک
انواع stock tray:
A تری فلزی که برای قالبگیری اولیه استفاده می‌شود.
B تری فلزی صاف که برای قالبگیری با هیدروکلوئید برگشت پذیر استفاده می‌شود.
C تری دارای حفره که برای قالبگری اولیه و نهایی استفاده می‌شود.
D تری Gauze که برای ثبت بایت استفاده می‌شود.
E تری Triple که برای قالبگیری نهایی و ثبت بایت همزمان استفاده می‌شود.
F تری آکریلی اختصاصی که برای قالبگیری نهایی برای پروتز ثابت و متحرک استفاده می‌شود.
G تری وکیوم اختصاصی که برای سفید کردن دندان ها و روکش موقت استفاده می‌شود.
انواع قالبگیری
- قالبگیری اولیه
قالبگیری اولیه برای موارد زیر
- قالبگیری نهایی
قالبگیری نهایی: جزئیات دقیق ساختار بافت و دندان را برای تکنسین لابرتوار در بحث ایجاد ترمیم نشان می‌دهد.
- ثبت اکلوزال (بایت)
ثبت اکلوزال(بایت): هنگام بستن دندان
مواد قالبگیری
مواد قالبگیری به دلیل کیفیت خاصی که در ثبت جزئیات دارند، به دندانپزشک اجازه می‌دهند که بهترین و با دقت ترین نگاره را از دندان و بافت های اطراف به دست آورد. قالبگیری نگاره منفی از دندان و ساختارهای اطراف آن است اما زمانی که قالبگیری توسط گچ ریخته گری شده تا مدل ایجاد شود، شاهد ایجاد نگاره مثبت از دندان و بافت های اطراف آن خواهیم بود. این مدل را به عنوان کست می‌شناسیم.
1) Light body: این ماده در اطراف یک دندان، بین دندان
2) Regular body: کمی ضخیم تر از light body (در زمان سفت
3) Heavy body: از دو نوع دیگر ضخیم تر است. این ماده در قالبگیری
مواد قالبگیری که در درمان های دهان و دندان استفاده می‌شوند، معمولاً شامل پلی سولفید (polysulfide)، پلی اتر (polyether)، سیلیکون افزایشی (addition silicone) و غیر افزایشی یا تراکمی (condensation silicone) هستند. مشخصات و توانایی هریک از این مواد در جدول زیر بیان شده است:
سازه گچی تشخیصی
سازه گچی (cast) تشخیصی، مدلی است که از قالبگیری به دست می‌آید. مواد منحصراً برای ساخت کست های تشخیصی به کار می‌روند. مدل گچی، تقریباً زمانی استفاده می‌شود که مقاومت مدل مهم و ابعاد مدل مهم نیست اما به علت ظاهر آن که مشابه محیط داخل دهان است، برای تشخیص و کار در لابراتوار عالی است.
اثرات cast بر setting time
اختصاص زمان کاری کافی به منظور میکس مواد و انتقال آن ها به قالبگیری موضوع با اهمیتی است. setting time، طول زمانی است که میکس گچ یا stone به ماده جامد تبدیل شود. Setting time گچ
قالبگیری نهایی
قالبگیری نهایی برای ایجاد دقت بیشتر در سازه دندان مورد نظر یا بافت اطراف لثه در کار تکنسین لابراتوار یا پزشک ایجاد و طراحی می‌شود.
مواد قالبگیری الاستومری
مواد قالبگیری الاستومری با ماهیت الاستیک و خاصیت سفت شوندگی خود. معمولاً به عنوان یک base و یک کاتالیزور عرضه می‌شوند. مواد
کاربرد:
♦ ماده قالب اولیه در روش قالبگیری دو مرحله ای (putty - wash)
♦ ماده تری در روش قالبگیری
زمان بالینی (نسبت معمولی مخلوط)
هيدركس تريم لايت بادي & رگولار بادي
هيدركسي تريم سوئيس تك يك ماده قالبگيري A سيليكوني مورد استفاده در دندانپزشكي با ميكسر اتوماتيك است.
نوع ماده: پلي وينيل سيلوكسان از نوع افزايشي همراه اكتيواتور الاستومر سيليكوني
لايت بادي: بيس: زرد، كاتاليست : سبز، ايزو4823 – نوع 3- غلظت كم
زمان مخلوط كردن: 15 ثانيه، كل زمان كار: 2 دقيقه، مدت زمان سخت شدن ماده در 35 درجه سانتي گراد: 2 دقيقه
رگولار بادي: بيس: آبي – خاكستري، كاتاليست: سفيد، ايزو 4823- نوع 2 – غلظت متوسط
زمان مخلوط كردن: 15 ثانيه، كل زمان كار: 2 دقيقه، مدت زمان سخت شدن ماده: 2 دقيقه
كاربرد:
- ماده نهايي براي روش قالبگيري دو مرحله اي (putty – wash)
- ماده تزريقي براي روش قالبگيري يك مرحله اي
- ماده قالبگيري براي ريلاين كردن
عمر مفيد و روش نگهداري: پلي وينيل سيلوكسان در صورتي كه در تيوپ هاي مهرو موم شده در دماي 15 تا 23 درجه سانتي گراد و رطوبت نسبي 50% هوا نگهداري ش
رزین اینله دورالی
داراي لبه های مارجینالی دقیق تر، بدون هیچ اثر باقی مانده پس از سوختن در فرایند قالبسازی و کاهش زمان کار در مطب را به همراه دارد.
چون مایع دورالی حین فرایند ساخت و ترکیب بخار می‌شود، رزین دورالی یک الگوی متراکم دقیق و بدون کاهش حجم ایجاد می‌کند که می‌توان بدون نگرانی از شکستن، ور آمدن، تغییر شکل یا تغییرات ناشی از دما اضافه های آنرا برداشت و قالب ریزی شود. الگوی ساخته شده از دورالی معمولا خراب شدنی نیست.
موارد کاربرد:
♦ تکنیک مستقیم در قالب سازی cores و posts
♦ اتصال قالبهای فلزی به دندانهای مصنوعی متحرک پارسیل
♦ اتصال روکشهای فلزی
♦ قالبهای اینله
مواد مختلف پرکردن دندان
انسان هنگامی که دچار
آمالگام برای پر کردن دندان
آمالگام احتمالاً قدیمی
آمالگام هنوز یکی از ارزان ترین و مقاوم ترین مواد پر کردن دندان است که به دلیل تیره شدن رنگ فلز به مرور زمان طرفدار زیادی ندارد. به علاوه برای استفاده از آمالگام باید بخش سالم دندان نیز تراشیده شود تا بتوان ماده را به خوبی به دندان چسباند. همچنین چون آمالگام از فلز ساخته می‌شود، احتمال بروز حساسیت به سرما و گرما را نیز به دنبال دارد.
کامپوزیت برای پر کردن دندان
کامپوزیت ظاهری شبیه به دندان طبیعی ایجاد می‌کند و در صورت استفاده از آن لازم نیست بخش سالم دندان برای چسباندن آن تراشیده شود. کامپوزیت برخلاف فلز دچار خوردگی یا تغییر رنگ نمی شود. چسباندن این ماده به دندان آن را مقاوم تر می‌کند و انتخابی مناسب برای ترمیم پوسیدگی های کوچک به شمار می‌آید.
سرامیک برای پر کردن دندان
سرامیک یا چینی (پرسلن) ماده ای است که برخلاف آمالگام یا کامپوزیت به دندان چسبانده نمی شود. این ماده در لابراتوار دندانپزشکی به گونه ای تهیه می‌شود که به خوبی پوسیدگی را پوشش دهد.
طلا برای پر کردن دندان
طلا گران ترین ماده برای پر کردن دندان
مواد دیگر
گلاس اینومور از آکرلیک و نوع خاصی از ماده شیشه ساخته شده است. این ماده عموما برای پر کردن در زیر خط لثه و پر کردن دندان در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد در این روش
مواد پر کننده موقتی
یک ماده پر کننده دندان موقتی (معمولا سفید، خاکستری یا زرد کمرنگ) 5 به بیش از یک جلسه درمانی نیاز است. و معمولا در موارد زیر رانجام می‌شود:
انبار و نگهداشت مواد دنداني
انبارگردانی (stock taking) و تهیه لیست اقلام (inventory management) امروزه یک مهارت و دانش به شمار می‌رود. سالانه میلیاردها تومان منابع در کشور در صنوف
از لحاظ ظاهري، كف و ديوارهاي اتاق انبار از سنگ يا سراميك باشد و بایستی سالم، با دوام، قابل شستشو، غیر قابل نفوذ به آب، بدون ترک خوردگی، از جنس مقاوم و بدون خلل و فرج و قابل گندزدائی باشد. سقف کلیه قسمت ها بایستی سالم، فاقد شکستگی و ترک خوردگی، تمیز و به رنگ روشن باشد. درب وپنجره ها باید سالم و پنجره هاي باز شو مجهز به توری سيمي ضدزنگ باشد. وجود سيستم سرمايش وگرمايش بگونه اي كه ضمن فراهم نمودن برودت وحرارت قادربه تهويه نيز بوده تا ازآلودگي هاي هواي داخل انبار جلوگيري شود.
کلیه قالب های تهیه شده در مطب های دندانپزشکی، قبل از ارسال به لابراتوار یا گچ گیری لازم است شستشو وبا ماده ضدعفونی استاندارد ومجددا شستشو شوند.