خلاصه:

اهداف اين نوشته در بررسي و تحليل تغيير كاربري اراضي روستايي – شهري، با استفاده از سنجش از دور و سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي مي‌باشد. در اين مطلب، 2 مطالعة چند زمانه در 2 سايت (مكان) مختلف اداره  شده است.

اولين سايت شامل سه شهر در Morcco، و دومين سايت در آبادي Al-Ahsa در عربستان سعودي مي باشد. هدف اصلي تحقيق اثرات شهرنشيني روي اراضي كشاورزي بوده است. اولين مطالعه روي 6 تصوير از (Spot-HRV) 2 تصوير از هر شهر و دومين مطالعه روي 2 تصوير از Land Sat-TM پايه ريزي شده بود. تصوير بصري از شبيه سازي ماهو.اره يا ما را قادر ساخته بود تا 3 نقشه از طبقه بندي اراضي و مطالعات مربوطه تهيه كنيم.

با استفاده از ابزارهاي GLS بطور نسبي تخمين زده شده بود كه تغييرات در طول 20 سال اخير در Aorocco و 14 سال اخير در Saudi Arabia اتفاق افتاده است. رويهم رفته تغييرات، نحوة تكامل محل پيدايش را روشن ساخته است و نقشه اثبات مي كند كه شهرنشيتي بطور اساسي اراضي كشاورزي را در امر فعاليتهاي زمين خواري تحت فشار قرار داده است.

در نتيجه، RS و GLS با يكديگر با دادة معيني مي توانند، مورد استفاده قرار بگيرند جهت كمك به تصميم گيرندگان براي آماده سازي نقشه هاي آتي، بخاطر يافتن گزينه هاي مناسب براي استقرار شهرسازي.

1. معرفي:

ابزارهاي سنجش از دور همراه با GLS جهت جمع آوري، نمايش، ذخيره، تجزريه و تحليلي و ارائه خروجي داده براي محيط زيست شهري و ...حومه استفاده شده اند، تا برنامه ريزان بتوانند مجموعه هاي دادة مطمئني را جهت مديريت بهتر مناطق شهري و حومة شهري، تهيه كنند.

RS و GLS مي توانند استفاده شوند بخصوص در:

-        تعيين محل و اندازة مناطق شهري

-        توزيع مكاني مجموعه هاي كاربريهاي اراضي مختلف

-        شبكه نقل و انتقال اوليه و سازمان مربوطه

-        سرشماريهاي مختلف – سرشماريهاي وابسته و شاخصهاي اقتصادي – اجتماعي

-        ساختارمناطق شهري براي مخابرات و مطالعات ارزيابي اثرات (ELA)و

-        توانايي جهت پايش تغييرات در اين خصوص در تمام مدت.

مجموعه دادة 1 و 2 و 6 مي تواند از ميان نقشه سازي هم پوشاني / كاربري اراضي و بررسي تغيير كاربري اراضي بيرون كشيده شود، كه تكنولوژيهاي مناسبي از طبقه بندي تصوير، تحليل و بررسي تغيير استفاده مي كند. مجموعه‌هاي داده باقيمانده بازهم بايد بيشتر توسعه داده شوند كاملاً عملي شوند.

تغيير كاربري اراضي شهري-روستايي پديدة خيلي بااهميتي است كه مشخصات مناطق شهري و حومة شهري، شهرها و واجه ها در بيابان و مناطق خشك را فرا مي گيرند كه بطور اساسي از فعاليتهاي شهرسازي ناشي مي شوند، نتيجة توسعة صنعتي و رشد جمعيت است و همچنين ناشي از مهاجرت مي باشد به شهرسازي به عنوان يك موضوع مهم پرداخته شده و بايد فشاري كه شهرسازي روي اراضي كشاورزي حاشية ممناطق شهري مي آورد، مورد مطالعه قرار بگيرد.

در اين متن، 2 مطالعه به نرنيب در كشور Morocco و در كشور عربستان صعودي انجام شده بود كه بدين طريق تغييرات كاربري اراضي شهري بررسي شده است. هدف اصلي بررسي تأثيرات شهرسازي روي اراضي كشاورزي در 3 شهر Morocco و در واحه (آبادي) Al-Ahsa در عربستان صعودي مي باشد.

اولين مطالعه روي 6 تصوير ماهواره اي پانكروماتيك (2 تصوير براي هر شهر) پايه ريزي شده بود كه بوسيلة ماوارة Spot-HRV در طول 2 دهه يعني   (90-1980) بدست آمده بود. دومين مطالعه مربوط به آبادي Al-Ahsa در عربستان صعودي بود كه روي 2 تصوير ماهواره اي چند طيفي از
Landsat-TM در طول 2 دوره زماني، يعني 1987 و 2001 پايه ريزي شده بود. در اين 2 مورد مطالعاتي، نقشه هاي توپوگرافي، و مشاهدات ميداني متداول نيز استفاده شده بود.

روش شناسي پذيرفته شده شامل 4 مرحله بدين شرح است.

1. مطالعة جغرافيايي متمركز. 2. بازنگري گسترده از روشهاي بررسي تغيير كاربري اراضي 3. تفسير بصري از تصوير ماهواره اي جهت تهية نقشه هاي كاربري اراضي 4. تجزيه و تحليل مكاني و مدلسازي از نتايج سنجش از دور.

2. تكنيكهاي بررسي تغيير كاربري اراضي:

1-2. روشهاي بررسي تغيير كاربري اراضي:

يك شرط لازم براي بررسي مزمن تغيير، يك موضوع ثبت شدة صحيح و با دقت از تصوير ماواره اي، همچنين ارائة بيكسهاي رويهم قرار گرفتند از يك مكان مشابه مي باشد. يك طيف گسترده از تكنيكهايي وجود دارد كه براي بررسي تغيير كاربري اراضي مناطق شهري استفاده شده اند. اين تكنيكها مي توانند به دسته هاي زير تقسيم شوند:

تصوير مركب، مقايسه (سنجش) تصوير، سنجش يا مقايسة تصاوير طبقه بندي شده، تركيب تصاوير طبقه بندي شده، طبقه بندي رادار.

1-1-2- روش تصوير مركب چند داده اي:

تصاوير از دوره هاي زماني مختلف را مي توان تركيب كرد و شكل يك تصوير منفرد مركب را درآورد، در اين صورت شايد تغييرات را بتوان از طريق تنوع در شن خاكستري يا رنگ تصوير استنتاج كرده روش افزايشي اغلب، بارها، براي بررسي تغيير بكار گرفته مي شود كه اين روش شامل: هم پوشاني تصوير، تفاضل تصوير، نسبت گيري تصوير، فهرست پوشش گياهي مي باشد. نقش روش افزايشي در تحت فشار قرار دادن مناطقي است كه تغيير نيافته اند و افزايش مناطقي است كه تغيير يافته اند. اين تصوير تركيبي سپس طبقه بندي مي شود. روش افزايشي مي تواند بدين صورت تشريح شود:

-        هم پوشاني تصوير، تركيب 2 تصوير است، كه براي رنگهاي مختلف تعيين شده اند.

-        تفاضل تصوير، شامل تفريق 2 تصوير يا 2 باند پيكسل بوسيلة پيكسل است (Pixel: كوچكترين واحد تبديل به نقشه).

-        نسبت گيري تصوير روي تقسيم باندها براي توليد تصوير نسبت گيري شده پايه ريزي شده.

-        فهرست پوشش گياهي جهت تناوب قائل شدن بين پوشش گياهي و خاك بستر، بكار گرفته مي شود.

2-1-2- روش سنجش (مقايسه) تصوير:

يك مقايسه مي تواند تمايزي را بين تصاوير ماهواره اي جداگانه بريا زمانهاي مختلف بوجود آورد. اين تصاوير شايد تن خاكستري يك باند منفرد باشند يا تصاوير رتگي مركب از چند باند باشند. تنوع تصاوير بين سيگنالهاي زماني – وقوع تغيير پوشش زميني است.