فصل
اول- سيستم فازي چگونه سيستمي است؟
واژه فازي
در فرهنگ لغت آكسفورد بصورت "مبهم و گنگ" تعريف شده است. سيستمهاي فازي،
سيستم هايي هستند با تعريف دقيق و كنترل فازي نيز نوع خاصي از كنترل فازي نيز نوع
خاصي از كنترل غير خطي مي‌باشد كه آن هم دقيقاً تعريف مي‌گردد. اين مطلب مشابه
كنترل و سيستمهاي خطي مي‌باشد كه واژه "خطي" يك صفت فني بوده كه حالت
وضعيت سيستم و كنترل را مشخص مي‌كند. چنين چيزي در مورد واژه فازي نيز وجود دارد.
اساسا گرچه سيستمهاي فازي پديده‌هاي غير قطعي و نامشخص را توصيف مي‌كنند، با اين
حال خود تئوري فازي، يك تئوري دقيق مي‌باشد.
دنياي واقعي
ما بسيار پيچيده تر از آن است كه بتوان يك توصيف و تعريف دقيق براي آت بدست آورد،
بنابراين بايد يك توصيف تقريبي يا همان فازي كه قابل قبول و قابل تجزيه و تحليل
باشد، براي يك مدل معرفي شود.
با حركت ما
به سوي عصر اطلاعات، دانش و معرفت بشري بسيار اهميت پيدا مي‌كند. بنابراين ما به
فرضيه‌اي نياز داريم كه بتواند دانش بشري را به شكلي سيستماتيك فرموله كرده و آنرا
به همراه ساير مدلهاي رياضي در سيستمهاي مهندسي قرار دهد.
به عنوان
مثال در عالم واقع تمامي سيستم‌ها به صورت غير خطي ميباشند. ولي تقريباً تمامي
مطالعات و بررسي‌ها بر روي سيستمهاي خطي مي‌باشد. يك تئوري مهندسي خوب از يك سو
بايد بتواند مشخصه‌هاي اصلي و كليدي دنياي واقعي را توصيف كرده و از سويي ديگر
قابل تجزيه تحليل رياضي باشد. بنابراين از اين جنبه تئوري فازي تفاوتي با ساير
تئوري‌هاي علوم مهندسي ندارد.
بعنوان يك
قائده كلي يك تئوري مهندسي خوب بايد قادر باشد از تمامي اطلاعات موجود به نحو
موثري استفاده كند.
در سيستمهاي
عملي اطلاعات مهم از دو منبع سرچشمه مي‌گيرند. يكي از منابع افراد خبره مي‌باشد كه
دانش و آگاهيشان را در مورد سيستم با زبان طبيعي تعريف مي‌كنند. منبع ديگر اندازه
گيري‌ها و مدلهاي رياضي هستند كه از قواعد فيزيكي مشتق شده اند. بنابراين يك مسئله
مهم تركيب اين دو نوع اطلاعات در طراحي سيستم‌ها است. براي انجام اين تركيب سوال
كليدي اين است كه چگونه مي‌توان دانش بشري را در چارچوبي مشابه مدلهاي رياضي
فرموله كرد. به عبارت ديگر سوال اساسي اين است كه چگونه مي‌توان دانش را به يك
فرمول رياضي تبديل كرد ؟ براي پاسخ اين سوال، تاريخچه و اين كه سيستم فازي چگونه
سيستمي است را بايد بدانيد.
[250]در سال 1965، ايراني تباري
بنام پروفسور لطفي عسگرزاده، معروف به زاده، استاد دانشگاه بركلي آمريكا، در مجله
اطلاعات و كنترل، مقاله‌اي تحت عنوان Fuzzy Sets
منتشر ساخت و اين فصل مبناي توسعه و ترويج اين نظريه به جهان شد. مدتها بود كه او
با نظريه سيستم‌ها سر و كار داشت و ملاحظه مي‌كرد كه هر چه پيچيدگي يك سيستم بيشتر
شود حل و فصل آن بوسيله رياضيات رايج، مشكل تر است و لذا به رياضيات ديگري براي حل
اين مشكل نياز است اين رياضيات بايد بتواند ابهام موجود در پيچيدگي يك سيستم رامدل
سازي كند و با محاسبات خود ان را تحت كنترل و نظارت در آورد و رفتار آن را پيشگويي
كند و بالاخره در سال 1965 به اين موفقيت دست يافت.
اولين
دانشجويي كه در جهان رسماً دوره دكتري خود را در اين رشته در سال 1972 ميلادي زير
نظر آقاي پروفسور زاده به اتمام رسانيد مرحوم ولي ا... طحاني بود كه روحش شاد و
قرين رحمت باد. ايشان اولين كسي بود كه در ايران به تحقيق فازي پرداخت اما نهال
اين رشته علمي و ادبيات آن در برلين و در دانشگاه كرمان در سال 1366 كاشته شد
همچنين اولين فازغ التحصيل دكتري رياضي ايران در رشته جبر فازي بود.
منطق فازي
بويژه در صنعت كاربردهاي فراوان پيدا كرده است. مثلاً در كنترل، شبكه‌ها عصبي،
كامپيوتر، منطق، تحقيق در عمليات، شبيه سازي، رياضيات، آمار، شيمي محاسبات نرم،
هوش مصنوعي، تجزيه و تحليل داده ها، كشاورزي. و چندين زمينه ديگر.