مقدمه:
اجراي ساختمانهاي بتني به اگاهي از يك سري مسايل فني كه به علم رشته هاي مختلف ساختماني بستگي دارد،نيازمند است.
بديهي است عدم توجه به مسائل تئوري معماري محاسباتي و تاسيساتي در اجرا و ساخت اشكالاتي را به همراه خواهد داشت ك به زودي به تعمير ساختمان منتهي خواهد شد كه بايد در اسرع وقت ساختمان را به وسيله تعمير محافظت كنيم،و ضمن اجراي اصولي تعمير،عمر مفيد ياختمان را تداوم بخشيم.چرا كه در بعضي مواقع اشتباه در تعمير ساختمان خسارات مالي و جاني جبران ناپذيري در بر خواهد داشت.
در اين گزارش سعي شده است اطلاعاتي در باره ساختمانهاي بتني و روش اجراي آنها كه در عكسهايي گنجانده شده است ،داده شود.
با آرزوي توفيق
نكات فني و اجرايي در سازه هاي بتن آرمه:
انواع نقشه هاي ساختماني:
نقشه هاي اوليه معماري كه بنا را به شكل سه بعدي (پرسپكتيو) نشان مي دهد ، براي تفهيم به مجريان بسيار سودمند است .معمولاَ نقشه هاي فني و اجرايي در سه فاز تهيه مي شوند:
الف) نقشه هاي معماري :
اين نقشه ها به منظور مشخص كردن ابعاد بنا جزئيات ظاهري و بنا سازيهاي داخلي و خارجي براي تفهيم مسائل به سازندگان ومجري ساختمان تهييه مي شود .آنها مي توانند پس از اجراي يك سلسله مسائل فني ،بناي مورد نظر را در چهار چوب طرح معماري بسازند.
ب) نقشه هاي اجرايي :
اين نقشه ها با جزييات گوناگون مانند پلانهاي موقعيت ، پي سازي تير ريزي ،شيب بندي ، برش ،نما ،و... با مشخصات هر چه دقيق تر جهت اجراي دقيق و اصولي تهيه مي شود كه سازندگان با استفاده از نقشه هاي جزئييات كه از نقشه هاي ذكر شده تهيه مي شود،كار دقيق . اصولي اجرا مي كنند.
همچنين با توجه به دفترچه مشخصات ريز مقادير اسكلت ساختمان به شكل سفت كاري و نازك كاري ساخته مي شود.
در بناهاي بزرگ ،وجود مهندسان معمار ،محاسب و همكاري نزديك آنها با همديگر باعث مي شود كه طراحي به وجود آيد .بدون اين همكاري مسئله ساختن بناي عظيم غير ممكن است.
ج)نقشه هاي تاسيسات:
اين نقشه ها نيز جدا از نقشه هاي معماري و استراكچر ،شامل كليات و جزئيات آبرساني ،فاضلاب تهويه ،دستگاهاي گرم كننده و سرد كننده و به ويژه روشنايي برق است .
اين نقشه ها به هنگام تعميرات بسيار مفيد است .بخصوص در هنگام زلزله ،سيل و حريق كه قسمتي از بنا از بين مي رود ،با استفاده از اين نقشه هاي موجود در شناسنامه مي توان ضايعات پديد آمده در ساختمان را نوسازي كرد .
روشهاي انبار كردن سيمان :
در كارگاه ساختماني محلهاي مشخصي را براي دپو سيمان ،ماسه ، شن وغيره تعيين مي كنند .براي دپو سيمان ابتدا يك سري بلوك در سطحي مربع شكل روي زمين مي چيينند تا كيسه اي سيمان روي بلوكها قرار گرفته و با زمين در ارتباط نباشد ،بعد از قرار دادن كيسه هاي سيمان روي بلوكها
،يك پلاستيك بزرگ روي كيسه ها مي كشند تا در صورت بارندگي با وجود رطوبت هوا كيسه
هاي سيمان خراب نشود ،اين محلها جهت دپو مصالح طوري تعيين مي شود كه به دستگاه ميكسر دسترسي آسان داشته باشد و براحتي و در كوتاهترين زمان ممگكن به دستگاه ميكسر رسانده شود و بتن مورد نياز تهيه شود.
روش انبار كردن ميله گردها:
ميله گردها بايد در محلي از كارگاه قرار گيرد كه راحتي جهت قطع و خم به محل مورد نظر رسانده شود ،سعي مي شود كه ميله گرد در قطرهاي متفاوت به صورت جداكانه قرار بگيرند تا به راحتي در دسترس باشند.
خم كردن ميله گردها :
اين آرماتورها به اين صورت خم مي شوند كه يك سري تخته روي پايه هايي قرار دارد و روي اين تخته ها سه يا چهار پايه فلزي محكم ،در فاصله هاي مشخص سوار شده است كه ميله گرد بين اين پايه ها قرار گرفته و در اندازه ها توسط يك سري ميخ ريز كه روي تخته نصب شده است ،كاملاَ مشخص است . البته براي خم كردن آرماتورهاي با ضخامت بالاتر از يك سري اهرم استفاده مي شود تا براحتي در محل مورد نظر خم شود.
در باره بتن:
بتن مصالحی شبيه به سنگ است که از مخلوط کردن مقدار متناسبی از سيمان، شن، ماسه، آب و افزودنی های ديگر بدست می‌آيد. توده اصلی بتن، سنگ دانه‌های درشت و ريز (شن و ماسه) است و فعل و انفعال شيميايی بين آب و سيمان که به صورت شيره‌ای اطراف سنگدانه‌ها را پوشانده است ، باعث يکپارچه شدن و چسبيدن سنگدانه‌ها به يکديگر می شود. اين سنگدانه‌ها اسکلت اصلی بتن را تشکيل داده و نيروی وارد بر بتن را تحمل می کنند، آب نيز در اين مخلوط موجب ايجاد واکنش شيميايی در سيمان می‌شود که سخت شدن مخلوط بتن را پس از طی دوره حدود بيست و هشت روز و رسيدن به مقاومت نهايی بتن به همراه دارد. شن و ماسه حدود 65 درصد مخلوط بتن و مابقی را خمير سيمان و درصد بسياري كمي هوا تشكيل مي دهد .
در نيمه دوم قرن نوزدهم برای غلبه بر اين محدوديت مقاومت کششی بتن، اقدام به استفاده از ميلگردهای فولادی که دارای مقاومت کششی بالايی هستند در قسمت های تحت کشش در بتن شد؛ چسبندگی عالی فولاد به بتن در اين ترکيب يکی ديگر از مهم ترين عوامل استفاده از فولاد در بتن است. ترکيب بدست آمده "بتن مسلح" خوانده می‌شود که اغلب مزايای خوب دو ماده مختلف را به تنهايی داراست و همين مشخصه مطلوب، استفاده بتن مسلح را در انواع مختلف سازه ها نظير، ساختمان‌ها، پل ها، سدها و... امکان پذير می‌کند. اما در سازه هايي نظير پل‌های قوسی، پوشش گنبدی، پوشش‌های پليسه‌ای و مخازن استوانه‌ای به علت دخيل بودن عامل خمش در سازه از نوع ديگری از بتن با نام "بتن پيش تنيده" استفاده می‌شود. در اين روش فولاد که بصورت مفتول يا کابل است تا نزديکی حد جاری شدن کشيده می شود، پس از بتن‌ريزی و گرفتن بتن و در نتيجه ايجاد چسبندگی لازم بين فولاد و بتن، عامل کشش در فولاد حذف شده و کليه نيروی کششی فولاد به صورت فشاری در بتن وارد می شود که قابليت باربری سازه را در برابر نيرو های ناشی از خمش زياد مي كند .
در فرايند استفاده از بتن دو عامل نقش اساسی دارند که در رسيدن بتن به مقاومت نهايی آن که مهندسين طراح سازه طبق آيين نامه های موجود برای سازه های مختلف و با در نظر گرفتن پارامترهای طراحی اعلام می دارند بسيار موثرند.
1)ساختن بتن
2) بتن ريزي
در فرايند ساخت بتن طراح با استفاده از آيين نامه های موجود و در نظر گرفتن مقاومت نهايی لازم، درصد هر يک از مواد تشکيل دهنده بتن را اعلام و شرکت سازنده نيز بوسيله اين دستورالعمل اقدام به ساخت بتن می‌کند. در مرحله دوم نيز مجری طرح با رعايت کامل ضوابط آيين‌نامه‌های اجرايی بتن‌ريزی اقدام به بتن ریزی و نگهداری از آن تا رسيدن به مقاومت نهايی آن
می‌کند. عدم رعايت هر يک از اين ضوابط موجب می‌شود تا بتن در هنگام بارگذاری و مواقع بحرانی دچار آسيب شده و خسارات جبران ناپذيری را موجب شود.
لذا بايد مبادی ذيربط با نظارت کامل نسبت به اجرای صحيح ضوابط موجود توسط طراحان، شرکت های سازنده بتن و پيمانکاران و بازرسی های منظم و آزمايشات مقاومت بتن در تمامی مراحل ساخت و اجرا از بروز خسارات ناشی از اجرای ناصحيح اين ضوابط جلوگيری کند.