تز دکتری معماری در زمینه محیط های یادگیری و معماری ساختمانهای آموزشی
عنوان تز: تبیین چهارچوبهای نظری موثر در طراحی محیط های یادگیری کودکان
یکی از دانشگاه های معتبر تهران
:چكيده
زندگي حائز اهميت در جمله مسائلاز يادگيري افراد هر جامعه مي باشد. اكنون اين نكته قابل درك است كه محيط بهتر، آموزش و پرورش مطلوبتري را در پي خواهد داشت، لذا به موازات توسعه سيستمهـا و برنامـه هـاي آموزشي، الگوي محيطي فضاهاي يادگيري نيز . تكامل يابد بايستمي از طرفي پيچيدگي و چند بعدي بودن مسئله طراحي محيطهاي يادگيري كه از ابعاد مختلفي مانند روانشناسي كودك و نوجوان (با در نظر گرفتن جنسـيت و )مقطع تحصيلي ، روانشناسي محيط، جامعه شناسي، مسائل اقتصادي و فرهنگي، فلسفه، معماري، ابعاد كالبدي و
فضايي و غيره برخوردار است، مستلزم تبيـين چهـارچوب هـاي هـاي مشـخص در راسـتاي فراينـد طراحـي محـيط يادگيري، در يك نظام واحد خواهد بود. در پژوهش حاضر به منظور هدايت صحيح الگوي برنامهريـزي و اسـتخراج
1
جهت استخراج ماتريس الزامات محيطهاي آموزشي دبستان بـر
ضرورت از سيستم مد ،هاي طراحي يريت محدوده
اساس نيازهاي كودكان بهرهگرفته شده است بر اين اساس . نخست، با استفاده از روش تحقيق توصيفي تحليلـي، -
خصوصيات روانشناسي رشد و محيط آموزشي دبستان و نظريات موجود در اين زمينه جهت تعريف نيازها و به تبع آن الزامات مورد تحليل قرار گرفته و سپس اطلاعات ميداني لازم از ذينفعان (متغيرهاي مستقل ) به شيوه پرسشنامه و مصاحبه استخراج مي . گردد لازم به ذكر است كه سوالات بر مطروحه پايه ماتريس الزامات به صورت اي چندگزينه و ) سيستم فازي( نقاشي فضاي مدرسه توسط خود كود صورت ) يطراح در كاربران مشاركت روش از يريگبهره(كان
. پذيردمي در مرحله تحليل اطلاعات ب شيوه ا AHP ،الزامات اوليـه بـه شـيوه كمـي از طريـق داده هـاي آموزشـي (اطلاعات ميداني و نظر كارشناسان شده ارزشيابي ) ، مورد سنجش و وزندهي قرارمي . گيرند طبـق الگـوي سيسـتم كنترل و تأييد در مديريت محدوده، مرحله مستندات الزامات و سيستم مديريتي بارها تكرار ميگـردد تـا بـه تمـام نيازها پاسخ داده شده و شاخصهها ارزشيابي شوند به توجه با كودكان يريادگي هايطيمح يطراح يالگوها تاًينها.
گردديم نيتدو كشور يبوم و يفرهنگ اصول و يمبان .
نتايج پژوهش حاض است كه آنبيانگر ر، كودكان در محيطهاي آموزشي به واسطه درك عيني هنگام حضورشان در مدرسه در وهله نخست با شرايط ظاهري محيط و جذابيتهاي آن روبه . شـوند رو مي بـر ايـن اسـاس از ميـان
شاخصههاي حائز اهميت در طراحي محيطهاي يادگيري كودكان دبستاني در كشـور ، پـس از اهميـت هـاي رسـانه
آموزشي در يادگيري، كودكان بر اهميت ارتباط با فضاي بيرون (فضاي بازي و فضاي سبز و طبيعت تاكيد داشته )
. اند اين مهم در رابطه با نظر كارشناسان نيز حائز شرايط مشابهي بوده است. لكن نظر اولياء مدرسه بيشتر بر ابعاد روانشناسي و تربيتي و نظر والدين بر ايجاد خلاقيت و محيط ايمن تاكيد داشتهاند كه به نظر طراحي مناسب مي- بايست تركيبي متعادل از اين نظرات با توجه ويژه بر نظر كاربران محيط يادگيري باشد. از طرفي توجه به اين نكته كه كودكان ضمن تعيين محيط، متاثر از آن نيز ميباشند، بيانگر لزوم توجه به طراحي بر مبناي نظرات كارشناسان حوزه طراحي و در نظر گرفتن تاثير مباحث فرهنگي، اجتماعي، تاريخي ) پيشينه( و غيره در كالبد معماري محيط- هاي يادگيري است . بر اين اساس در رساله حاضر بيانپس از كليات تحقيق در فصل اول ، در فصل دوم ابتدا مباني و مفاهيم مرتبط با كودكان و ويژگي -هاي رشدي رفتاري آنان بررسي شده و در ادامه، مفاهيم مرتبط با روانشناسي محيطهاي يادگيري كودكان و رفتار كودك در محيط مورد توجه قرار خواهد گرفت در فصل سوم. پـس از بررسـي ويژگيهاي رفتاري كودك در محيط يادگيري، سير شكلگيري اين محيطها در ايران مد نظر قرار خواهد گرفت كه بر اين اساس مطالب در دو بخش ويژگي -هاي مذهبي اجتماعي و عملكردي -كالبدي مطالعه خواهند شد همين .
رويكرد مطالعاتي در ارتباط با سير شكلگيري محيطهاي يادگيري در جهان نيز در فصل چهارم اتخاذ خواهد شد. در فصل پنجم در راستاي تدقيق نيازها، اصول و الزامات طراحي، نمونههاي موردي در ايران و جهان مورد مطالعه . گيرندقرار مي لازم به ذكر است كه در انتخاب نمونه هاي داخلي سعي شده تاكيد بر نمونههاي دوران معاصر پس ( (شهر تهران ) از قاجار به عنوان مكان تحقيق نهايتـاً . باشـد ) در فصـل ششـم ، طبقـه بنـدي الزامـات شـكل گيـري چهارچوبهاي نظري فرايند طراحي دبستانها بر پايه مطالعات ميداني به شيوه طبقه بندي P.H.A پذيرفتهانجام
و پس از تحليل و وزندهي الزامات و ارزيابي نظرات كارشناسان، مسئولين دبستان، والدين و دانش آموزان، جمـع بندي و تبيين چهارچوب نهايي ارائه خواهد شد .
كلمات كليدي: محيطهاي يادگيري، كودكان، چهارچوبهاي نظري، فرايند طراحي