آناتومي كمر و ستون فقرات و بررسي ديسك كمر و كمر درد
استاد:
گردآورنده:
آناتومی ستون فقرات
قسمت جلویی ستون فقرات ، شامل اجسام مهره‌ای استوانه‌ای شکلی است که توسط دیسکهای بین مهره‌ای از هم جدا می‌شوند و توسط رباطهای طولی از جلو و عقب در کنار هم بطور ثابت قرار می‌گیرند. دیسکهای بین مهره‌ای ، متشکل از یک هسته ژلاتینی مرکزی هستند که توسط .حلقه غضروفی سفتی احاطه میشود
دیسکهای بین مهره‌ای کلا 4/1 طول ستون فقرات را تشکیل می‌دهند دیسکها در ناحیه گردن و کمر که حرکت بیشتری دارند، بزرگتر هستند. دیسکها الاستیک هستند و حرکت آسان مهره‌های استخوانی را بر روی یکدیگر امکان پذیر می‌کنند با افزایش سن خاصیت الاستیک دیسک کاهش می‌یابد.
بین مهره ها دیسک قرار می گیرد و در واقع شبیه به ضربه گیر عمل می کند و مانع سایش دو مهره روی هم می شود، حلقه بیرونی دیسک آنولوس نام دارد.
از هر سطح دیسک یک جفت از نخاع خارج می شود و سپس در بدن شاخه شاخه می شود. عملکرد نخاع و عصب های نخاعی مانند تلفن می باشد، به این معنا که پیام ها توسط نخاع و عصب های نخاعی برای انتقال حس و کنترل حرکت از مغز به بدن و بالعکس منتقل می شود.
عمل قسمت عقب ستون فقرات ، حفاظت از طناب نخاعی و اعصاب موجود در مجرای نخاعی و تثبیت ستون فقرات بوسیله اتصالات عضلات و رباطهاست. رشته‌های عصبی از بین مهره خارج شده و به مناطق مربوطه خود عصب دهی می‌کنند
فتق دیسک بین مهره‌ای
به معنای آزاد شدن بخش مرکزی دیسک از قسمت محیطی آن است. هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده‌است که عبارتنداز:
قسمت محیطی بنام آنولوس فیبروزوس[۱]
قسمت مرکزی بنام هسته دیسک یا نوکلئوس پالپوزوس
دیسکهای بین مهره‌ای انعطاف‌پذیر بوده و هر دیسک بین دو مهره قرار میگیرد
به عناصر پشتی ستون فقرات آسیب وارد می‌کند و می تواند به دیسک یا دیسکهای بین مهره‌ای که در جلو بین دو جسم مهره‌ای قرار میگیرد نیز صدمه وارد کند.
هر دو قسمت محیطی و مرکزی دیسک آسیب پذیرند ولی اصطلاح فتق زمانی کاربرد دارد که قسمت مرکزی دچار آسیب شدید گردد که در این موارد، فتق با پارگی قسمت محیطی نیز همراه است.فتق هسته دیسک بین مهره‌ای ممکن است درنتیجه اعمال نیروهای بیش از اندازه، نیروهای کم اما مداوم و مکرر بر روی دیسک و یا وجود آنولوس معیوب پیش آید.
برخی علائم شایع پارگی دیسک بین مهره ای در قسمت تحتانی کمر
- درد نواحی تحتانی کمر که به پشت رانها،پشت باسن،ران،ساق پا یا پا کشیده میشود. (دردسیاتیک)ومعمولا در اثر حرکت شدیدتر می شود.
- گرفتگی عضلات
-تشدید درد بر اثر کشیدگی فشارریشه های عصبی (حرکت، سرفه، عطسه،بلندکردن اشیا،یا زور زدن و دفع مدفوع، دولا شدن و بالا آوردن مستقیم پا)
- از بین رفتن رفلکس های عمقی تاندون ها.
-حساسیت شدید در مسیر توزیع ریشه های عصب تحت تاثیر.
-از دست دادن اختیار ادرار و مدفوع ، فلج و تحلیل رفتن و ضعف کامل عضلات از عوارض احتمالی بیماری هستند.
-
-
§
درمان آرتروز ستون فقرات
كايروپراكتيك
با تكنيك‌هاي تحرك بخش تخصصي كه منيپولاسيون (manipulation) گفته مي‌شود، مفاصل بيمار و بافت‌هاي اطراف آنها به آرامي و تحت كنترل كامل در محل خود تنظيم مي‌گردند. اين امر موجب تحرك و عملكرد بهتر مهره‌هاي آرتروزي، و باعثت كاهش خشكي و بي‌حركتي مفاصل مي‌شود.
فلكشن تراپي
تخت‌هاي ويژه كايروپراكتيك كه براي ايجاد حركت بيشتر در مهره‌ها استفاده مي‌گردد و باعث ايجاد فضاي از دست رفته براي ديسك‌ها و عصب‌ها مي‌شود. اين درمان باعث افزايش ورود مواد تغذيه‌اي به ديسك و مفاصل آرتروزي نيز مي‌شود.
درمان آرتروز ستون فقرات
ورزش درماني: انجام حركات اصلاحي كه براي حفظ دامنه مفصل و تقويت عضلات، براي بيماران نيازسازي مي‌شود.
فيزيكال تراپي: استفاده از دستگاه‌هاي انترفرنشيال و اولتراسوند براي افزايش گردش خون، كاهش التهاب و بهبودي بافت‌هاي نرم.
دردی که در قسمت پایین کمر ایجاد میشود کمردرد نام دارد. کمردرد به علت بیماری در ساختمانهایی که در کمر قرار گرفتند ایجاد می شود که شامل دیسک بین مهره‌ای، لیگامانهای که استخوانهای ستون مهره ها را به هم می چسبانند ، مفاصلی که ستون مهره ها را بهم وصل می کند نیرو اسپاسم عضلات کمر باشد. کمردرد، یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که اغلب افراد با آن درگیر بوده و حداقل یک‌بار در زندگی، آن را تجربه کرده‌اند. درد کمر سن و سال نمی‌شناسد و ممکن است حتی برای افراد زیر بیست سال نیز اتفاق بیفتد، اما اغلب در سنین ۳۰ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد. درد در ناحیه کمر علت‌های مختلفی دارد. گاهی اوقات این درد به دلیل آسیبی که به ستون فقرات و استخوانهای ناحیه کمر وارد میشود، اتفاق می‌افتد. در برخی موارد نیز به دلیل کار و فعالیت زیاد ایجاد میشود و فرد در کمر خود احساس ناراحتی می‌کند که در این صورت معمولا با کمی استراحت کمردرد تسکین می‌یابد. در واقع روش درمان این بیماری و راهکاری که برای آن تجویز می‌گردد به شدت درد و آسیب وارد شده به آن بستگی دارد.کمر درد یکی از شایع ترین دلایلی است که افراد به پزشک مراجعه می‌کنند و یکی از علل مهم غیبت از محل کار و مرخصی استعلاجی در جوامع می باشد ، خوشبختانه کمردرد قابل پیشگیری است.
كمردرد چيست
درمان‌هاي خانگي براي تسكين كمردرد
رژيم غذايي براي پيشگيري از كمردرد بسيار اهميت دارد. زيرا تغذيه مناسب در تقويت غضلات و استحكام استخوان‌ها نقش دارد.
انجام تست هاي تشخيصي
پس از معاينه فيزيكي براي تشخيص دقيق تر پزشك پيشنهاد انجام يك سري تصويربرداري ها مانند ام ار اي، سي تي اسكن و... را مي دهد.
جراحي ديسك كمر
جراحی لامینکتومی و دیسککتومی
این جراحی جزء روش های قدیمی می باشد که خطرات و همچنین تخریب های زیادی را به همراه دارد. هدف از این جراحی برداشتن فشار از روی ریشه های عصبی است که از ستون مهره خارج می شود. مراحل جراحي به شرح زير است:
.1بیهوشی: جراحی به این شکل انجام می شود که ابتدا بیمار باید بر روی شکم بخوابد و تحت بیهوشی موضعی و یا عمومی قرار می گیرد تا روی کمر برش کوچکی ایجاد شود.
.2برش: جراح با ایجاد برش یک راه دسترسی برای مشاهده مهره ها باز می کند. عضلات با وسایل مخصوصی از استخوان مهره جدا شده (کنار زده می شود) و لامینا برداشته می شود. (لازم به ذکر است طول برش با توجه به تعداد مهره هایی که قرار است تحت جراحی قرار بگیرند متفاوت است.)
.3مرحله سوم: برداشتن بافت اضافه: در نهایت جراح قسمت ژلاتینی بیرون زده دیسک را در می آورد و اطراف تمام عصب را بررسی می کند تا تکه های احتمال دیسک را که بر روی عصب فشار وارد می کنند را خارج کند. بعد از اتمام کار محل جراحی را بخیه می زنند.
جراحی میکرودیسککتومی
این نوع جراحی جزو عمل های بسیار کم تهاجمی و بسته محسوب می شود که شکاف در آن حدود 5 سانتی متر است. همانند جراحی لامینکتومی می باشد ولی با این تفاوت که از میکروسکوپ استفاده می شود و باعث می شود تا بر روی استخوان ها تخریب کمتری وارد شود. از طریق میکروسکوپ ریشه های عصبی و همچنین دیسک با دقت دیده می شوند که همین موضوع باعث می شود تا عمل راحت تر انجام داده شود. در عمل میکرودیسککتومی نیز دیسک بیرون زده از زیر رشته های عصبی خارج می شود. این نوع عمل آسیب کمتری به بافت ها وارد می کند و دوره نقاهت کمتری دارد.
جراحی کایفوپلاستی و ورتبرپلاستی
از این جراحی به منظور درمان مهره های ستون فقرات و همچنین ترمیم مهره ها استفاده می شود، اگر جراح تشخیص دهد که ضایعه مهره ها منجر به آسیب دیدگی کمر شده برای برطرف کردن مشکل از نوعی سیمان استخوانی استفاده می کنند که دیسک کمر را درمان می کند.
جراحی آندوسکوپی
شبیه به جراحی های قبلی نیست، برای خارج کردن عارضه از سوزن استفاده می شود و نیاز به تخریب و جداسازی نمی باشد. نوک سوزن دارای لنز و انبرک می باشد و به صورت تلسکوپی عمل می کند. جراح ابتدا می بایست سوراخی را بین مهره ها ایجاد کند تا بتواند سوزن را به سمت دیسک هدایت کند تا از این راه دیسک را خارج کند. همانطور که گفته شد سر سوزن دارای لنز می باشد و باعث می شود تا جراح ناحیه آسیب دیده را شناسایی کند همچنین سوزن را به خوبی هدایت کند. باید به این نکته اشاره کنیم که ریسک این جراحی بسیار کم می باشد.
جراحی فیوژن دیسک کمر
این جراحی به منظور عفونت، تومور، انحراف مهره ها، بیرون زدگی مزمن دیسک انجام می شود. معمولا بعد از عمل جراحی لامینکتومی صورت میگیرد چرا که می توان تا حدی درد و مشکلات بیماری را کاهش داد. در این روش، عمل جایگزینی با استفاده از مهره های تیتانیومی و پیچ انجام می شود که به منظور تثبیت و همچنین ترمیم مهره های آسیب دیده می باشد.
عوارض جراحی دیسک کمر
ممکن است بدن بیمارنسبت به بیهوشی و یادارو واکنش نشان دهد.
امکان خونریزی در بیمار
وابسته شدن به دارو های مسکن
گز گز و بی حسی در دست و پاها
عفونت در محل
آمبولی ریه
نا موفق بودن نتیجه جراح
خشکی و گرفتگی کمر بعد از عمل
درد شدید و طولانی مدت در محل جراحی
احساس سفت شدگی در ناحیه جراحی به صورت موقت
آسیب های عصبی که می تواند باعث ضعف، فلج، اختلال در عملکرد جنسی، از دست دادن کنترل روده و یا مثانه شود.
راه خلاصي از كمردرد در محل كار